Ονομασία ασθένειας: Αλευροποίηση (Αλευρώδης μούχλα)
Προκαλών οργανισμός: Uncinula necator
(Ascomycotina, Erysiphales, Erysiphaceae).
Φάσμα προσβαλλομένων:
Ευρύ φάσμα που περιλαμβάνει φυλλώδη πολυετή φυτά και δέντρα.
Οι φυτείες του ευρωπαϊκού σταφυλιού (Vitis vinifera) είναι πολύ ευάλωτες και περιλαμβάνουν τα πιό δημοφιλή επιτραπέζια σταφύλια και κρασοστάφυλα.
Συχνότητα και σπουδαιότητα:
Η αλευρώδης μούχλα που προκαλείται από την Uncinula necator, είναι η πλέον καταστροφική νόσος του σταφυλιού οπουδήποτε παράγονται κρασοστάφυλα. Μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη του αμπελιου, την παραγωγή και την ανθεκτικότητα στο χειμώνα. Η ποιότητα του κρασιού επηρεάζεται έστω όταν μόνο το 3% από τις ρόγες είναι μολυσμένο.
Συμπτώματα και παραλλαγές:
Ο μύκητας επηρεάζει όλους τους πράσινους ιστούς και βρίσκεται κυρίως στα φύλλα και τους καρπούς.
Η αλευρώδης μούχλα είναι ορατή με γυμνό μάτι ως λευκογκρίζα χνουδωτή μάζα που μπορεί να καλύπτει το φύλλα, νεαρούς βλαστούς και τσαμπιά.
Στους βλαστούς καφέ κηλίδες με λευκο-γκρι σκόνη προκαλούν δυσμορφία στους νεότερους και κιτρινο-καφέ κηλίδες με άκρες που μοιάζουν ινώδεις, στους ώριμους
Στα φύλλα ανοιχτοκάστανες κηλίδες στα νεύρα (κατώτερη επιφάνεια) προκαλώντας δυσμορφίες με όψη κυματιστή και ζαρωμένη. Γκρι-λευκή σκόνη καλύπτει το εξωτερικό, την επιφάνεια των φύλλων. Τα σοβαρά προσβεβλημένα φύλλα μπορεί να ζαρώσουν και να παραμορφωθούν.
Εάν προσβληθούν οι ταξιανθίες, τα άνθη μαραίνονται και πέφτουν χωρίς να δέσουν οι καρποί. Η μόλυνση στους μίσχους των ταξιανθιών συνήθως περνά απαρατήρητη, μπορεί όμως ν'αποδειχθεί πολύ επιβλαβής. Οι προσβεβλημένοι μίσχοι των ταξιανθιών μπορεί να μαραθούν και να ξεραθούν, με αποτέλεσμα να πέφτει η ρόγα.
Οι προσβεβλημένες ρόγες μπορεί να έχουν κηλίδες στην επιφάνεια παρόμοιες μ'εκείνες των φύλλων, ή ολόκληρη η ρόγα μπορεί να καλύπτεται από λευκή σκόνη. Οι προσβεβλημένες ρόγες είναι συχνά δύσμορφες ή με κηλίδες σκουριάς στην επιφάνεια .
Ο σοβαρά προσβεβλημένος καρπός συχνά ανοίγει. Οταν οι ρόγες των μαύρων ή κόκκινων ποικιλιών προσβληθούν στην αρχή της ωρίμανσης, δεν αποκτούν το σωστό χρώμα και μοιάζουν λεκιασμένες. Οι ρόγες είναι ευάλωτες στη μόλυνση ενώ τα σάκχαρά τους (OBrix) φθάνουν περίπου το 8%.Καθώς παράγονται τα σπόρια, η αποικία παίρνει εμφάνιση λευκή και σκονισμένη. Στους καρπούς και τους άξονες ανθοφορίας, η νόσος εμφανίζεται ως λευκές μάζες σκόνης που εποικίζουν όλη την επιφάνεια της ρόγας.
Κύκλος ασθένειας:
Ο μύκητας δε μπορεί ν'αναπτυχθεί σε τεχνικά μέσα, που σημαίνει πως είναι υποχρεωτικό παράσιτο. Διαχειμάζει σε αντίξοες συνθήκες με 2 τρόπους:
1) ως λανθάνον μυκήλιο (ασεξουαλική μορφή) προστατευμένο κάτω από κλίμακες μπουμπουκιών
2) ως ασεξουαλική γονιμοποίηση (ή καρποφορία) (κλειστοθεσία) στο φλοιό.
Οι μολύνσεις προέρχονται από το μυκήλιο, ενώ η κλειστοθεσία αφήνει ασκοσπόρια που αρχίζουν νέες αποικίες (αρχικές ή μολύνσεις).
Τα επιφανειακά μυκήλια εισχωρούν στα επιδερμικά κύτταρα του ξενιστή, μέσω των εξογκωμάτων απορρόφησης τροφής. Τα ασκοσπόρια έχουν χαμηλό φάσμα διασποράς (περιορισμένο σε τόπους όπου η ασθένεια εμφανίστηκε τον προηγούμενο χρόνο). Η μόλυνση συνήθως αρχίζει αμέσως μετά την περίοδο της άνθισης και θα συνεχιστεί πάνω στο φύλλωμα στη διάρκεια της εποχής ανάπτυξης.
Ευνοϊκές συνθήκες για την επίθεση αυτού του παράσιτου είναι οι θερμοκρασίες 25-28 °C (ιδανική), μετά το φούσκωμα των ματιών. Ο μύκητας αναπτύσσεται σε ξηρές συνθήκες όταν η σχετική υγρασία είναι υψηλή. Οι αποικίες της μούχλας παράγουν μάζες λευκών κονιωδών δευτερευόντων σπορίων (κονίδια). Τα κονίδια μεταφέρονται από τον άνεμο σ'όλο το αμπέλι και δεν έχουν ανάγκη βροχής για να μολύνουν.
Οι νέες αποικίες που προκύπτουν απ'αυτές τις δευτερεύουσες μολύνσεις, παράγουν πρόσθετα κονίδια, τα οποία μπορούν να συνεχίσουν να διαδίδουν την ασθένεια.
Το φθινόπωρο, τα κλειστοθέσια σχηματίζονται από τα λεπτά μυκήλια που καλύπτουν και τις ανώριμες άκρες των βλαστών.
Αυτός ο επαναλαμβανόμενος κύκλος μόλυνσης, παραγωγής σποριών, διάχυσης σποριών και αναμόλυνσης μπορεί να συνεχιστεί μέχρι που να μην υπάρχει πιά κανένας υγιής ιστός στο προσβεβλημένο φυτό για μόλυνση, μέχρι την έναρξη αντίξοων καιρικών συνθηκών ή να πέσει σε νάρκη ο ξενιστής.
Αντιμετώπιση:
Αντιμετώπιση στην καλλιέργεια:
Πρέπει ν'ακολουθούνται οι καλλιεργητικές πρακτικές που προωθούν την καλή κυκλοφορία του αέρα και άνετη διείσδυση του φωτός. Αυτό προωθεί την ξηρότητα και ελαττώνει την υγρασία, πράγμα που με τη σειρά του μειώνει την πίεση της νόσου. Οι μεγάλες ποσότητες αζώτου θα προαγάγουν την παραγωγή χυμώδους και ευάλωτου ίστού, παχαίνουν τις κορυφές, και αυξάνουν την πίεση που ασκεί η ασθένεια.
