Προκαλών οργανισμός: Citrus exocortis viroid (CEVd)
Ο ιοειδής CEVd περιέχει 370 µ375 νουκλεοτίδια και είναι ο μεγαλύτερος ιοειδής των εσπεριδοειδών. Ο CEVd είναι είδος στο γένος μετα-ιοειδή με κεντρική συντηρημένη περιοχή όπως το τυπικό μέλος Βιροειδής άξονας βολβού πατάτας.
Φάσμα προσβαλλομένων:Προσβάλλει πολλά είδη στα Rutaceae και λιγοστά στα Solanaceae και Compositae.
Συχνότητα και σπουδαιότητα :
Η ασθένεια είναι ευρέως διαδεδομένη σε περιοχές όπου καλλιεργούνται εσπεριδοειδή σε όλο τον κόσμο. Ιδιαίτερα χτυπάει στη Ν.Αμερική (Βραζιλία και Αργεντινή), Αυστραλία και Μεσόγειο (Ισπανία). Η Exocortis είναι σπανίως θανατηφόρα, ενώ δεν επηρεάζεται και η ποιότητα του καρπού. Εκτεταμένες απώλειες στην παραγωγή προκύπτουν όταν το μολυσμένο μόσχευμα βλαστήσει σε ευαίσθητα ριζώματα.
Συμπτώματα και παραλλαγές της ασθένειας:
Tο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της exocortis είναι το ξεφλούδισμα των ύποπτων ριζωμάτων. Ο ιοειδής καταστρέφει το φλοιό ο οποίος ξεραίνεται, σπάζει και μπορεί να γίνει όλος λεπτές λωρίδες. Στα πρώτα στάδια της ασθένειας, εμφανίζονται κάποιες σταγόνες κόλλας κάτω από το χαλαρό φλοιό.
Τα μολυσμένα δέντρα ωστόσο σπάνια νεκρώνονται, μόνο που επιβραδύνεται η ανάπτυξή τους και η παραγωγικότητά τους υποχωρεί αργά αργά.
Τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν νανισμό, παραμόρφωση των φύλλων και νέκρωση των νεύρων των φύλλων.
Κύκλος ασθένειας:
Το scaling του φλοιού συνήθως δεν εμφανίζεται μέχρι να φτάσουν τα δέντρα σε ηλικία τα 4 µ8 χρόνια. Ειδικά ο νανισμός όταν είναι μέτριος, μπορεί να μη φανεί εκτός αν γίνει σύγκριση με τα φυτά που δεν έχουν υποστεί επίθεση ιοειδών.
Το CEVd μεταδίδεται άμεσα με μοσχεύματα και η διασπορά του γίνεται κατ' αρχή με αναπαραγωγή του μολυσμένου ξύλου του βλαστού, η οποία δεν παρουσιάζει συμπτώματα.
Ο ιοειδής μεταφέρεται εύκολα μηχανικά ως μολυσματική ουσία στα εργαλεία κοπής και κλαδέματος.
Μετάδοση με σπόρους και φορείς δεν έχει παρατηρηθεί στα εσπεριδοειδή.
Αντιμετώπιση:
Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η απομάκρυνση των προσβεβλημένων δέντρων από τη φυτεία. Η διάδοση της CEVd αποφεύγεται με το διαχωρισμό μολυσμένων από τα υγιή φυτά, με την κατάλληλη εξυγίανση και με τον καθαρισμό των εργαλείων κοπής με αποστειρωτικό διάλυμα όπως π.χ. το υποχλωρίδιο του νατρίου.
